Czym są zaparcia nawykowe?
Zaparcia nawykowe u dziecka pojawiają się wówczas, gdy maluch świadomie unika wypróżniania, co w konsekwencji powoduje odruchowe powstrzymywanie się od oddawania stolca. W jelicie grubym dochodzi do rozluźnienia napięcia mięśniowego, co sprawia, że jest ono w stanie pomieścić więcej zalegających resztek. Zmniejsza się uczucie parcia, a wchłonięcie wody przez jelito powoduje twardnienie stolca. Wypróżnienie staje się bolesne, co tym bardziej odwodzi dziecko od wizyt w toalecie.
Zaparcia nawykowe to typowo psychogenna dolegliwość, jednak może prowadzić do poważniejszych konsekwencji. Dziecko utrwala w sobie nawyk, który może przyczynić się do powstania przewlekłych zaparć i problemów zdrowotnych.
Objawy zaparć nawykowych u dziecka
Objawami zatwardzenia nawykowego u dzieci są:
- suchy, twardy stolec pokryty śluzem w kształcie bobków w kolorze ciemnobrązowym
- bardzo nieprzyjemny zapach kału
- uczucie senności
- uczucie ciężkości i pełności w żołądku
- bóle głowy
- ociężałość
- złe samopoczucie
- unikanie wizyt w toalecie
Skąd się biorą zaparcia psychogenne u dzieci?
Zaparcia psychogenne u dzieci wynikają ze stresu. Dziecko może odczuwać strach lub obrzydzenie przed wypróżnieniem. Często boi się bólu, który towarzyszy oddawaniu stolca w trakcie zaparcia. Może wstydzić się skorzystać z publicznej toalety, np. na wyjeździe z innymi dziećmi (kolonie, obóz, wycieczka szkolna) lub w szkole czy przedszkolu. Temat wypróżniania to wciąż temat tabu, dlatego dzieci wstydzą się o tym mówić z rówieśnikami. Bywa, że są wyśmiewane właśnie z powodu wizyt we wspólnej toalecie.
Zdarza się, że zaparcia nawykowe u dzieci pojawiają się już na wczesnym etapie rozwoju. Dziecko może mieć problem z przyzwyczajeniem się do nowego sposobu oddawania stolca – np. do nocnika, a potem do sedesu.
Często zaparcia nawykowe u dzieci wynikają z napięcia nerwowego, np. przed pójściem do nowej szkoły lub powrotem do szkoły po wakacjach, przed klasówką, przed wystąpieniem publicznym (np. w przedstawieniu szkolnym). Stres i przebodźcowanie, trudności w radzeniu sobie z emocjami, kłótnie w rodzinie czy spięcia z rówieśnikami również wpływają negatywnie na samopoczucie dziecka, co może przełożyć się na problem z wypróżnieniem.
Jak pomóc dziecku z problemem zaparć nawykowych?
Jak pomóc dziecku się wypróżnić? Gdy mamy do czynienia z zaparciem nawykowym u dziecka najlepiej zgłosić się do terapeuty, który pomoże maluchowi poradzić sobie ze strachem przed wypróżnianiem. W zależności od tego, co jest przyczyną zatwardzenia nawykowego u dziecka, psycholog podejdzie do problemu w sposób indywidualny.
Oprócz psychoterapii może zaproponować ćwiczenia relaksacyjne dla dzieci w domu (medytacja, mindfulness) i bajki terapeutyczne na zaparcia nawykowe dla dzieci. Gdy dziecko nie chce robić kupy, możemy opowiedzieć mu historię bohatera, z którym maluch się utożsamia. Bajki terapeutyczne dobiera się pod kątem przyczyny dolegliwości.
Wsparciem w radzeniu sobie z zaparciami nawykowymi u dzieci może być zastosowanie wyrobu medycznego Xenna Balance Junior z makrogolem 3350 w postaci rozpuszczalnych w wodzie saszetek. Makrogol 3350 przywraca prawidłową pracę jelit, zmiękcza stolec i ułatwia wypróżnianie. Xenna Balance Junior można podawać dzieciom od 6. miesiąca życia.
Warto również przyjrzeć się diecie dziecka. Wprowadzenie produktów ułatwiających wypróżnianie i zwiększenie ilości błonnika w jadłospisie, może pomóc w zmiękczeniu masy kałowej.
Kiedy zgłosić się do lekarza, gdy dziecko nie chce robić kupy?
Zaparcia u dzieci zawsze warto skonsultować z lekarzem. Gdy zauważysz, że dziecko od jakiegoś czasu nie chce robić kupy, umów wizytę u pediatry, który ustali, jaki charakter mają zaparcia – psychologiczne czy fizyczne. Lekarz wykona serię badań, zaproponuje nową dietę (lub skieruje do dietetyka), zaleci ruch, a w razie potrzeby przepisze środki farmakologiczne. Może też wysłać dziecko do psychoterapeuty.
Jak zapobiegać zaparciom nawykowym u dzieci?
Przede wszystkim staraj się nie traktować tematu wypróżniania jako tabu. Rozmawiaj z dzieckiem otwarcie, by nie zakorzenić w nim uczucia wstydu czy odrazy (co może przyczynić się do problemów emocjonalno-zdrowotnych w dorosłym życiu).
Zachęcaj dziecko do siadania na sedesie co rano, nawet gdy nie czuje parcia na stolec. Możesz wprowadzić system nagradzania, lecz unikaj negatywnych komentarzy, gdy dziecku nie udało się wypróżnić. Zachęcaj malucha do regularnej aktywności fizycznej (najlepiej wspólnej). Zadbaj o to, aby już od najmłodszych lat nauczyć dziecko technik relaksacyjnych i sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami.
